Je gaat er gemakkelijk aan voorbij zo`n dorp. Nooit vraag jij je af waarom ligt dit dorp hier eigenlijk?

Ferwert is op het eerste oog een gewoon terpdorp. Een kerk op een terp met daaromheen de oude dorpskern en de nieuwbouw daarbuiten. Door ons onderzoek weten wij nu beter. Ferwert is een dorp met een rijke geschiedenis, een dorp met een vergane glorie.                                  

Oude welgestelde Friese families hadden Ferwert destijds een hoogstandje van Friesland gemaakt. Met een eigenhaven en een directe route naar Ameland.  Een enorme terp met daarop een gracieuze state deed het dorp luxueus en imposant ogen. Door de jaren heen zijn de fysische kenmerken en sociale grandeur van het dorp tot het huidige gereduceerd. De state is afgebroken, de terp afgegraven, de haven gedempt, en de route naar Ameland verlegt.

In Ferwert zijn de inwoners trots op hun dorp. Dat kun je ook zien aan het Monument van de tijd door Hans Jouta. Dit monument staat voor de ontstaansgeschiedenis van het dorp en elke bewoner die daar tot op heden aan heeft bij gedragen. Het is betaald door de inwoners van Ferwert, zij konden elk een steen kopen met een afdruk van hun hand en naam en bekostigden op die manier het monument.

 
De handen rondom het monument (eigen foto).


Het monument (eigen foto).

Er zit meer achter een dorp dan men op het eerste gezicht ziet.  Maar door onderzoek kun je een blik ontwikkelen die het verleden aan het heden koppelt en het geen wat achter een dorp schuilgaat kunt ontrafelen.  Met zo`n blik ga je niet gemakkelijk aan zo`n dorp voorbij. Omdat jij je afvraagt waarom het hier ligt.  Dit hebben wij geleerd van ons onderzoek.

Onze hypothese was dat Ferwert een dorp is dat gebouwt is om een historisch centrum.
In veel dorpen zie je vaak dat de oude gebouwen zijn gesloopt en vervangen voor nieuwe gebouwen die aan alle regels en eisen voldoen.
In Ferwert zie je een oud historisch centrum, veel van de gebouwen zijn gerestaureerd en in oude staat hersteld.
Op deze woningen staan informatieborden met gegevens over de functie van het gebouw in het verleden. Dit is dan ook een beschermd dorpsgezicht.
Sommige gebouwen zoals de molen en de terp en de oude haven zijn door de jaren heen verdwenen en vervangen voor woningen of complexen. Om het centrum heen zijn nieuwe woningen gebouwd en zo is Ferwert naar buiten toe gegroeid. We kunnen idd concluderen dat Ferwert gebouwd is rondom een historisch centrum.